Filtr cząstek stałych – budowa i regeneracja filtra DPF
Współczesne silniki diesla muszą spełniać rygorystyczne normy emisji spalin, co wymusiło na producentach montaż zaawansowanych systemów oczyszczania. Kluczowym elementem jest tutaj filtr DPF, znany w Polsce jako filtr cząstek stałych. Jego zadaniem jest wyłapywanie ze spalin cząsteczek sadzy, które są rakotwórcze i szkodliwe dla środowiska. Choć rozwiązanie to jest skuteczne ekologicznie, dla wielu kierowców staje się przyczyną poważnych problemów eksploatacyjnych. Zapchany filtr DPF to jedna z najczęstszych awarii w nowoczesnych dieslach, generująca wysokie koszty naprawy. W tym artykule wyjaśniamy budowę tego podzespołu, analizujemy objawy awarii oraz podpowiadamy, jak skutecznie przeprowadzić regenerację.
Co to jest filtr DPF i FAP?
Technicznie rzecz biorąc, filtr cząstek stałych to element układu wydechowego, zamontowany za katalizatorem. Jego wnętrze wypełnia ceramiczny wkład o strukturze plastra miodu, zawierający tysiące kanalików. Ścianki te są porowate, co pozwala na przepływ gazów, ale zatrzymuje większe cząstki sadzy. Gdy filtr się napełni, sterownik silnika inicjuje proces zwany wypalaniem DPF, zamieniając sadzę w popiół. Na rynku wyróżniamy dwa główne typy:
- Filtr DPF: Najpopularniejszy, wypalanie następuje przez podniesienie temperatury spalin.
- Filtr FAP: Stosowany głównie w autach grupy PSA. Wykorzystuje specjalny płyn katalityczny, który obniża temperaturę zapłonu sadzy. Zrozumienie tej różnicy jest kluczowe przy doborze metody eksploatacji i serwisowania.
Zapchany filtr DPF – objawy awarii
Jak rozpoznać, że filtr traci drożność? Objawy zapchanego DPF są zazwyczaj dość charakterystyczne, choć mogą być mylone z awarią turbosprężarki. Pierwszym sygnałem jest zazwyczaj żółta kontrolka DPF na desce rozdzielczej. Jeśli zostanie zignorowana, sterownik silnika przejdzie w tryb awaryjny, co objawia się gwałtownym spadkiem mocy silnika. Auto traci przyspieszenie i wchodzi w tryb ograniczonej prędkości obrotowej. Innym, bardzo niebezpiecznym objawem, jest przybywanie oleju w silniku. Dzieje się tak, gdy przerwane procedury wypalania powodują spływanie nadmiaru oleju napędowego po ściankach cylindrów do miski olejowej. Rozrzedzenie oleju ropą drastycznie pogarsza smarowanie i może doprowadzić do zatarcia silnika. Warto też zwrócić uwagę na zwiększone chwilowe spalanie na biegu jałowym.
Dlaczego DPF się zapycha?
Głównym wrogiem filtra cząstek stałych jest jazda miejska na krótkich odcinkach. W takich warunkach silnik jest niedogrzany, a temperatura spalin zbyt niska, by doszło do samoczynnego wypalenia sadzy. Sadza gromadzi się, aż całkowicie zablokuje przepływ. Jednak zapchany filtr DPF może być też skutkiem awarii osprzętu. Kluczową rolę odgrywają tu:
- Lejące wtryskiwacze: Podają zbyt dużą dawkę paliwa, co generuje ogromne ilości sadzy.
- Uszkodzony zawór EGR: Zacięty zawór recyrkulacji spalin "dusi" silnik spalinami, przyspieszając zapychanie filtra.
- Czujnik różnicy ciśnień: To mały sensor, który informuje komputer o stopniu zapchania filtra. Jego awaria uniemożliwia prawidłowe sterowanie procedurą wypalania.
Wypalanie DPF, czyszczenie i regeneracja – jak naprawić?
Gdy dojdzie do awarii, mamy kilka wyjść. Najprostszą metodą jest wypalanie pasywne, czyli dłuższa jazda w trasie z wyższymi obrotami. Jeśli to nie pomaga, serwis może uruchomić wypalanie aktywne za pomocą komputera diagnostycznego. Gdy filtr jest całkowicie zablokowany popiołem, konieczna jest profesjonalna regeneracja DPF. Polega ona na maszynowym czyszczeniu hydrodynamicznym, które usuwa do 99% osadów, przywracając fabryczną sprawność. Jest to znacznie tańsze niż zakup nowego podzespołu i bezpieczniejsze niż nielegalne usunięcie DPF, za które grożą wysokie mandaty i brak przeglądu.
Jak dbać o filtr cząsteczek stałych?
Aby wydłużyć żywotność filtra DPF, należy przestrzegać kilku zasad. W autach z filtrem cząstek stałych bezwzględnie należy stosować olej niskopopiołowy. Zwykłe oleje podczas spalania generują dużo popiołu siarczanowego, który trwale zatyka filtr. Dodatkowo należy unikać przerywania procedury wypalania. Pamiętaj też, że sprawny układ wtryskowy i dolotowy to gwarancja czystego wydechu.